Minder agressie en geweld in gedetineerdentransport

Delen

4 april 2025

Medewerkers die arrestanten, gedetineerden en vreemdelingen vervoeren, ervaren minder agressie en geweld. Escalaties worden voorkomen door gedetineerden op een positieve manier te benaderen. Dit blijkt uit onderzoek van bestuurskundigen Hester Paanakker, Dore Alkemade en Leonie Heres.

Medewerkers van de Dienst Vervoer en Ondersteuning (DV&O) zijn verantwoordelijk voor het vervoer van gedetineerden. Doorgaans een ingewikkelde doelgroep met bijvoorbeeld verslavings- en psychische problematiek. "Uit ons onderzoek is gebleken dat het personeel de afgelopen tien jaar júist minder te maken heeft gehad met agressie en geweld. De ernst van incidenten die plaatsvonden werd bovendien beoordeeld als 'laag", zegt Dore Alkemade. "Dat rijmt niet met de algemene beeldvorming van een verruwde samenleving waarin agressie zou toenemen. In het vervoer zien we deze trend echter niet terugkomen."

De voor de hand liggende verklaring is de krachtige werking van bejegening. Hoofdonderzoeker Hester Paanakker: "Daar bedoelen we mee dat werknemers bewust zijn hoe ze anderen moeten benaderen om escalatie te voorkomen." Denk aan een vriendelijke houding, respectvol maar ook strikt en begrenzend wanneer nodig. "Inlevingsvermogen helpt spanningen en frustraties in de kiem te smoren", zegt de onderzoeker. Daarnaast is het bewustzijn gegroeid dat spiegelgedrag - gedetineerden op dezelfde manier behandelen als zij zich gedragen - averechts werkt en juist risico's vergroot.

Daarnaast blijken medewerkers doorgaans goed in staat om agressie en geweld een plek te geven. Zo verzachten zij eventuele negatieve impact. Medewerkers classificeren incidenten bijvoorbeeld vaker als systeemkritiek (gericht op het uniform in plaats van op de persoon), waardoor zij er minder last van hebben. Ook hebben organisatorische verbeteringen, zoals efficiënter gedetineerdenvervoer en betere informatievoorziening voor medewerkers, een positieve rol gespeeld.

Desalniettemin blijft het risico aanwezig op onveilige situaties concluderen de onderzoekers. Zeker waar dat gepaard gaat met gebrekkige ondersteuning vanuit leidinggevenden, of inadequate afhandeling door de organisatie, kan het leiden tot zwaardere emotionele of morele belasting. Daarom worden diverse aanbevelingen gedaan, zoals het verbeteren van de informatievoorziening voor medewerkers, het versterken van opleidingen en trainingen op het gebied van bejegening, en een verdere professionalisering van opvang en nazorg.