12/02/2025 | News release | Archived content
KEYNOTE ADDRESS Minister of Health Hon. Va'aaoao Salumalo Alofipo
Pastor Chris Warren,
Hosanna Church Group,
Le Tausala o Samoa - Iliganoa Feagaimaali'i,
Susuga i Fa'afeagaiga, o Ta'ita'i o Autalavou fa'apea Autalavou filifilia,
Paaga a le Soifua Maloloina,
Le Paia ua aofia….
Sini Autū o le Aso Fa'apitoa:
* O tausaga ta'itasi le aso 1 Tesema e fa'ailoga ai e le lalolagi atoa, e aofia ai ma
Samoa le Aso Fa'ailogaina o le Fa'ama'i Oti o le HIV/AIDS.
* Ua leva ona fa'ailogaina e le lalolagi lenei aso fa'apitoa, ma e manatua ai pea i latou
ua maliliu, fa'apea ma i latou o lo'o a'afia.
* O se fa'ama'i e leai se fofō, ae na'o ni togafitiga e fa'aumiumi ai le soifua.
Fa'amaumauga Lata mai:
* Fa'amaumauga a le Lalolagi - Tagata o lo'o a'afia le vairasi o le HIV e tusa ma le
40.8miliona lona faitau aofa'i
* E tusa ma le 1.3miliona nisi tagata fou ua a'afia le HIV i le tausaga 2024 i le
lalolagi.
* E ui ina ua 40% ua fa'aititia ai tagata fou ua a'afia talu mai le tausaga 2010, ae o
lo'o avea ma popolega lenei fa'ama'i.
* Mo le fa'ama'i o le AIDS - e tusa ma le 630,000 tagata ua maliliu ai lenei
fa'ama'i ma ona a'afiaga i le tausaga 2024.
* I totonu o le Pasefika - O se popolega ona o le saoasaoa o le fuainumera o
tagata o nisi atunu'u e pei o Fiti ma Papua Niu Kini ua a'afia le HIV.
* O Fiti - ua fa'atoluina tagata a'afia le HIV i le tausaga 2024 pe a fa'atusatusa le
tausaga 2023.
* O se popolega mo Samoa ona o lo'o malosi femalagaiga, aemaise o atunu'u tu
tuaoi. E mafai ona a'afia le tagata le vairasi o le HIV ae e le'o silafia, sei vagana
ua fai se su'esu'ega e fa'amaonia ai.
* O nei siama ma vairasi e pipisi ona e faiga-aiga lē mamā (feusuaiga - tulou).
* I le aganu'u ma le fa'akerisiano a Samoa - e tapu ma seāseā ona tatala ai ni
fa'asoa po'o talanoaga, ona o mafua'aga ma a'afiaga o nei fa'ama'i.
* A fa'amaonia ua a'afia le tagata le HIV, e mafai ona pipisi fo'i i le suasusu o le tina
i lana pepe, fa'apea ma le toto, aemaise nila e le mama pe a fa'aaogaina. O Fiti, o
le to'atele o i latou ua a'afia le HIV - na pipisi mai ona o le fa'aaogaina o nila e
feavea'i ai vailaau fa'asaina ma fepasia'i le toto i le isi tagata e le'o a'afia.
* O le togafitiga o vailaau mo tagata ua a'afia e aofia ai Samoa, e le'o tele ma o nei
togafitiga e fa'aumiumi ai le soifua.
* Ua tele le tusitusi lima ma le fa'alumaluma o se tasi o mafua'aga e le'o mafai na
omai ai tagata e fai o latou siaki e fa'amaonia ai po'o a'afia.
* Mo Samoa, e iai o tatou tagata o lo'o a'afia le HIV ma o lo'o fa'aauau o latou
togafitiga.
* O le popolega ona o le tele o le fuainumera o i latou e mafuli i tupulaga talavou e
a'afia i nisi o siama po'o vairasi e pipisi ona o faiga-aiga lē mamā po'o STIs. Afai e
tuai ona togafitia, e ono i nisi o a'afiaga ma e mafai ona telē le avanoa e ono
a'afia ai le vairasi o le HIV.
* Afai fo'i e tuai na iloa ma togafitia siama po'o vairasi o STIs po'o siama e pipisi
ona o faiga-aiga lē mamā, e tele isi a'afiaga e ono a'afia ai le tagata ma ono
maua ai fo'i i nisi o Kanesa e pei o se tasi o Kanesa o Tama'ita'i (Cervical Cancer)
* O lea ua maua le tui puipui e ta'ua o le HPV (Human Papilloma Virus) e puipui ai
alo ma fanau teine pe a o'o ina atoa le 10 tausaga e puipui mai le ono maua i lea
Kanesa ina ua o'o ina matua.
Puipuiga ma Fautuaga:
• Ua tele polokalame fa'alauiloa, o lea foi e iai auaunaga e fesoasoani
• Ua tele auaunaga a Faalapotopotoga Tumaoti, aemaise fo'i o le lagolago a
Ekalesia ona o nei fa'afitauli
• O le tulimata'i o tupulaga talavou, ona o le to'atele o i latou o lo'o a'afia ma e ono
maualuga le lamatiaga i nei fa'ama'i.
• O puipuiga o lo'o taoto i totonu o aiga, o nu'u aemaise o le Ekalesia
• O le Koneseti o lenei afiafi - ua ta'ua:O le Koneseti o le Fa'amoemoe Ola (HOPE
Concert)".
• E 10 Autalavou eseese, na tatala le avanoa e valaau mai ai e auai. E eseese uma
Ekalesia ua auai, ma o se fa'ailoga lea o le felanulanua'i o le alofa o le Atua. E
eseese talitonuga, ae o lo'o tasi pea lo tatou fa'avae, o Iesu Keriso lea.
• O se tapenaga ina ia toe fafagu le isi vaega e atoa ai le li'o o le soifuaga o le
talavou - o le LOTU.
• E taua le lagolago a le Lotu faapea Ekalesia ina ia toe tapu'e le Ola Fa'amamāina
ma le Ola Fa'apaiaina o le Talavou - ina ia alo ese mai le tele o fa'afitauli.
• Ae ia avea o ni ta'ita'i i le lumanai e taulamua e tulei le soifua maloloina lelei.
Fa'afetai/Acknowledgements:
• Fa'afetai ia tatou paaga fesoasoani - ADB, UNDP-Global Fund, aemaise le
tatou Malo o Samoa.
• Fa'afetai le lagolago a tatou paaga galulue a le Soifua Maloloina e pei ona iai a
tatou Fa'alapotopotoga Tumaoti ma Matagaluega a le Malo.
• Fa'afetai fa'apitoa ona o Susuga Fa'afeagaiga ma faletua, o Autalavou ua auai
lenei afiafi.
SOIFUA MA IA MANUIA!
December 5, 2025