БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ МЕНЕЖМЕНТИЙН ТОГТОЛЦОО ГЭЖ ЮУ ВЭ

БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ МЕНЕЖМЕНТИЙН ТОГТОЛЦОО ГЭЖ ЮУ ВЭ?

Байгаль орчны менежментийн тогтолцоо нь байгууллагуудын байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөг тодорхойлох, удирдах, бууруулахад чиглэсэн бодлого, журам, үйл ажиллагааны цогц систем юм. Энэ нь байгууллагад байгаль орчны эрсдэлээ системтэйгээр удирдах боломж олгодог.

Байгаль орчны менежментийн тогтолцооны үндсэн зорилго: • Байгаль орчны хууль, шаардлагыг хангах • Нөөцийг үр ашигтай ашиглах • Хог хаягдал, бохирдлыг бууруулах • Байгаль орчны гүйцэтгэлийг тасралтгүй сайжруулах Дэлхий даяар хамгийн өргөн хэрэглэгддэг Байгаль орчны менежментийн тогтолцооны баримт бичгийн нэг нь ISO 14001 стандарт юм.

Байгаль орчны менежментийн тогтолцоо /ISO 14001 стандарт/ нь чанарын менежментийн тогтолцоотой /ISO 9001 стандарт/ төстэй мэт харагдавч үндсэн ялгаа нь: • ISO 9001: бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, хэрэглэгчийн чанарт төвлөрдөг • ISO 14001: байгууллагын байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийг удирдахад төвлөрдөг

Байгаль орчны менежментийн тогтолцооны гол бүрэлдэхүүн хэсгүүд нь: 1. Байгаль орчны бодлого: Тогтвортой байдалд үнэнч байгаагаа илэрхийлсэн албан мэдэгдэл 2. Төлөвлөлт: Зорилт, зорилгоо тогтоох, хэрэгжүүлэх хөтөлбөр боловсруулах 3. Хэрэгжилт: Нөөц хуваарилах, хариуцлагыг тодорхойлох, төлөвлөгөөг гүйцэтгэх 4. Шалгалт: Гүйцэтгэлийг тогтмол хянах, сайжруулах арга хэмжээ авах 5. Удирдлагын дүн шинжилгээ: Байгаль орчны менежментийн тохиромж, үр нөлөөг дүгнэх албан ёсны үнэлгээ

Байгаль орчны менежментийн тогтолцоог хэрэгжүүлэхийн ашиг тус

• Эрсдэлийг бууруулна: Байгаль орчинд хор хөнөөл учруулахаас урьдчилан сэргийлж, хууль эрх зүйн эрсдэлийг багасгана • Брэндийн нэр хүндийг нэмэгдүүлнэ: Байгальд ээлтэй гэж үнэлэгдэх нь хэрэглэгчийн итгэлийг өсгөнө

• Үр ашиг, зардлын хэмнэлт: Эрчим хүч, ус, материалын хэт хэрэглээг бууруулснаар зардал багасна

• Тасралтгүй сайжруулалт: Зорилт тогтоож, хянаж, сайжруулах тогтолцоог бий болгоно

✅ Байгаль орчны менежментийн тогтолцоог амжилттай хэрэгжүүлэх практик алхам: Байгаль орчны менежментийн тогтолцоог хэрэгжүүлэх нь эхэн үедээ төвөгтэй мэт санагдавч, тодорхой төлөвлөгөө болон оролцогч талуудын дэмжлэгтэй бол ямар ч байгууллага энэ тогтолцоог үйл ажиллагаандаа амжилттай нэвтрүүлж чадна.

Үндсэн алхмууд нь:

1. Байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллөө үнэлэх Байгууллага байгаль орчныг хэрхэн, ямар түвшинд бохирдуулж байгаагаа тодорхойлох урьдчилсан үнэлгээ хийнэ. Энэ нь гол анхаарах чиглэлээ тогтоож, зорилго тавих суурь болдог.

2. Байгаль орчны менежментийн зорилго тогтоох Үнэлгээний үр дүн дээр үндэслэн тодорхой, хэмжигдэхүйц зорилтууд гаргана. Жишээ нь: хог хаягдлыг бууруулах, ус/эрчим хүч хэмнэх, нөөцийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх гэх мэт.

3. Хэрэгжилтийн төлөвлөгөө боловсруулах Зорилтоо биелүүлэхийн тулд ямар арга хэмжээ авах, хэн хариуцах, ямар хугацаанд гүйцэтгэх, ямар нөөц шаардлагатай зэргийг тусгасан нарийн төлөвлөгөө гаргана.

4. Ажилтнуудаа оролцуулах EMS-ийн ач холбогдлыг ажилтнуудад тайлбарлаж, тэдний оролцоог идэвхжүүлнэ. Сургалт, мэдээлэл, нөөцөөр хангаж, байгууллагын бүх гишүүн байгаль орчинд ээлтэй үйл ажиллагаанд хувь нэмэр оруулах боломжийг бүрдүүлнэ.

5. Хяналтын системийг хэрэгжүүлэх Зорилт биелэлтээ хэмжих, хянах системийг ажиллуулна. Өгөгдлийг тогтмол шинжлэх нь ахиц дэвшлээ тодорхойлох, сайжруулах боломжуудыг илрүүлэхэд тусалдаг.

6. Тасралтгүй сайжруулах (PDCA цикл) EMS-ийг үйл ажиллагаанд байнга хөгжүүлж, сайжруулна. PDCA - төлөвлөх (Plan), хэрэгжүүлэх (Do), шалгах (Check), сайжруулах (Act) - зарчмаар шинэ зорилт тогтоож, хэрэгжүүлж, хянаж, шаардлагатай сайжруулалт хийнэ.

Холбоотой олон улсын стандартууд

• ISO 14090 - Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох

• ISO 14064-1 - Хүлэмжийн хийн тооцоолол, тайлагнал

• ISO 14068-1 - Уур амьсгалын өөрчлөлтийн менежмент: Нүүрстөрөгчийн саармагжилт

✅ Дүгнэлт Байгаль орчны менежмент нь байгаль орчинд ээлтэй, тогтвортой бизнесийн үйл ажиллагааг бий болгох хүчирхэг хэрэгсэл юм. Хог хаягдал бууруулах, бохирдол багасгах, нөөцийг хамгаалах зэрэг хүрээнд байгууллагад бодит сайжруулалт хийх боломж олгодог.