Alleen toegelaten bureaus mogen arbeidskrachten uitlenen

De Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten voert een toelatingsstelsel in voor uitzendbureaus en andere bedrijven die arbeidskrachten ter beschikking stellen (uitleners). De kern van dit nieuwe stelsel is dat uitleners alleen arbeidskrachten ter beschikking mogen stellen als zij toegelaten zijn tot het stelsel. Ook mogen bedrijven die gebruik maken van uitzendkrachten dit alleen doen via toegelaten uitleners. Om toegelaten te worden tot het nieuwe stelsel moeten uitleners aan een aantal voorwaarden voldoen. Dit omvat onder andere het verkrijgen van een Verklaring Omtrent het Gedrag, het overmaken van een waarborgsom en aantonen dat ze voldoen aan relevante wetgeving. Er zal periodiek worden gecontroleerd of de uitleners nog aan alle eisen voldoen.

Er zijn vier moties ingediend. De Kamer stemt dinsdag 18 november over de moties.

• -

  Motie-Ramsodit c.s. over tijdig signaleren van misbruik en schijnconstructies. De motie kreeg het advies 'Oordeel Kamer' van de minister.
• -

  Motie-Van Apeldoorn (SP) c.s. over uitspreken dat alle aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten zo snel mogelijk uitgevoerd dienen te worden. Minister Paul zei de motie van harte te ondersteunen.
• -

  Motie-Bezaan (PVV) c.s. over het jaarlijks toesturen van een tussentijdse voortgangsrapportage. De motie kreeg het advies 'Oordeel Kamer'.
• -

  Motie-Bezaan (PVV) c.s. over een KPI-besluit met een stoplichtsysteem. De minister heeft de motie ontraden.

GroenLinks-PvdA: Noodzakelijk, maar wel glad ijs

Senator Ramsodit vroeg of deze wet in de praktijk echt het verschil gaat maken, of dat het een papieren tijger blijft? Ze wees erop dat malafide bedrijven eerder hebben bewezen dat zij keer op keer mazen in de wet weten te vinden. Met deze wet krijgt de Arbeidsinspectie meer middelen in handen om schijnconstructies zoals met zzp'ers tegen te gaan. Is de Nederlandse aanpak samenhangend en constructief? Ramsodit noemde de wet een noodzakelijke stap vooruit, maar wel op glad ijs. Want als uitzonderingen blijven bestaan, dan blijft de arbeidsmigrant onbeschermd, zo zei zij.

SP: Belangrijke stap, duurt wel lang

Volgens senator Van Apeldoorn moeten we toe naar een economie die niet zo afhankelijk is van goedkope arbeid. Hij is blij dat deze aanbeveling van Roemer is omgezet in dit wetsvoorstel. We hebben lang moeten wachten op dit wetsvoorstel. Inwerkingtreding en echt handhaven duurt lang. Pas in 2031 zal de wet volledig werken zoals bedoeld. Ziet de minister mogelijkheden om een en ander te versnellen? Waarom wordt de handhaving in eerste instantie overgelaten aan private marktpartijen? Hoeveel capaciteit wordt gereserveerd voor actief toezicht, in plaats van reageren op meldingen. Zijn er niet te veel mazen in de wet? Al met als is het wetsvoorstel een belangrijke stap in het aanpakken van misstanden in de uitzendsector, besloot Van Apeldoorn.

CDA: Misstanden duren al lang

Senator Bakker-Klein zei dat het voorstel een ingrijpende maatregel is die enorme administratieve lastendruk met zich meebrengt. Daar staat tegenover dat de misstanden met arbeidsmigranten al lang duren. Helaas is tot nu toe effectieve aanpak van malafide uitzendbureaus niet gelukt, aldus Bakker. Hoe verhoudt het wetsvoorstel zich tot het voornemen van de regering om de lastendruk fors te verminderen? Hoe groot acht minister het risico dat kleine bonafide bedrijven door de lastendruk uit de markt worden gedrukt? In de Tweede Kamer is een amendement aangenomen dat een sectoraal inleenverbod mogelijk maakt. Hoe denkt de minister hier in de praktijk mee om te gaan?

BBB: Het kan anders

Senator Van Gasteren sprak mede namens de Fractie-Walenkamp en de Fractie-Van de Sanden. Hij zei dat er ook gekozen had kunnen worden voor het verplicht maken van een keurmerk dat nu nog vrijwillig is. Elke misstand is er een te veel, maar het gaat wel om de balans tussen de omvang van het probleem en de wettelijke oplossing. Kan de minister toezeggen met de branche in overleg te treden? Er is geen echte cijfermatige opbrengst, maar er zijn wel oplopende kosten. Hoe is deze wet te rijmen met de aanpak van het kabinet om regeldruk te verminderen? Deze wet zal de macht van de grote bedrijven vergroten. We ontkennen niet dat er misstanden zijn, maar we denken dat het anders kan, besloot Van Gasteren.

PVV: Wet na invoering grondig evalueren

Te lang hebben malafide bureaus de branche vertroebeld, zei senator Bezaan. Ze zag wel nogal wat valkuiken in de wet. Kan de minister een impactanalyse overleggen die de gevolgen van de wet voor bedrijven laat zien? Er zijn aanzienlijke administratieve lasten, zeker voor bedrijven die in meerdere sectoren werken en met verschillende inleners. De effectiviteit van de wet roept ook vragen op. Malafide bureaus vinden steeds sluiproutes. Hoe meet de minister de effectiviteit na de inwerkingtreding van de wet? Arbeidsinspectie krijgt extra capaciteit maar er is ook sprake van extra capaciteit bij de inspectie-instellingen. Hoe waarborgt de minister controle op buitenlandse uitleners? De PVV dringt aan op een grondige evaluatie na invoering.

ChristenUnie: Nodig, maar niet perfect

Senator Huizinga-Heringa zei dat zes op de tien daklozen arbeidsmigrant is. De overlast is rampzalig voor de buurten waar ze verblijven, maar het grootste slachtoffer zijn zijzelf. Ze noemde het wetsvoorstel bijzonder ambitieus. Deze wet geldt voor de hele uitzendbranche, ook voor degenen die geen arbeidsmigranten inhuren. Perfect is deze oplossing niet, maar wel nodig. De amendementen van de Tweede Kamer hebben het wetsvoorstel verbeterd. Goed dat zorgplicht voor de BRP-registratie opgenomen is in het normenkader. Dat is voor de ChristenUnie het allerbelangrijkst.

VVD: Kan van alles misgaan

Volgens senator Petersen ondermijnen malafide bedrijven de gehele uitzendbranche. Eerlijke ondernemers zijn hiervan ook het slachtoffers. Hij wees op de brede reikwijdte van het wetsvoorstel. Dat is de keus van de minister, maar de keerzijde is dat ondernemers in sectoren waar de bedoelde misstanden zich niet voordoen, ook te maken krijgen met de lasten die uit deze wet voortvloeien. De pakkans van malafide ondernemers moet worden vergroot. Is de minister bereid om jaarlijks te reflecteren op de uitvoering van de wet en waar nodig bij te sturen? En mocht zo'n evaluatie aanleiding geven, kan de minister dan de implementatie van de wet pauzeren om ruimte te geven voor het verwerken van de opgedane inzichten? Er kan van alles en nog wat misgaan, besloot Petersen.

FVD: Symptoombestrijding

Senator Van den Oetelaar zei dat een enorme nieuwe laag bureaucratie wordt opgetuigd. Er moet bijvoorbeeld een complete uitvoeringsorganisatie worden opgericht. Dit zadelt iedereen op met nieuwe lasten. Bureaucratie is nooit gratis. Het kabinet haalt nog steeds arbeidsmigranten binnen terwijl er duizenden mensen in Nederland hun werk zouden kunnen doen als werken meer zou lonen. Het probleem is niet dat Nederlanders het werk niet willen doen, maar dat het werk te weinig oplevert door de hoge belastingen en de daaruit volgens hoge prijzen. De regering kiest met dit wetsvoorstel voor symptoombestrijding.

OPNL: Niet alleen nationale wetgeving nodig

Senator Van der Goot, die mede namens Volt en PvdD sprak, zei dat we deze problemen niet oplossen door alleen te letten op nationale wetgeving. We moeten ook samenwerken met buurlanden en extra aandacht hebben voor grensregio's. Bijvoorbeeld voor de huisvesting onder erbarmelijke omstandigheden van arbeidsmigranten die in Nederland werken en in Duitsland wonen. Welke maatregelen heeft de minister voor ogen om het net over de grens vestigen onaantrekkelijk te maken en ontwijkinstructies te voorkomen? Van der Goot bepleitte dat de minister actief samenwerkt met haar collega's in de buurlanden en deelstaten.

D66: Succes staat of valt met toezicht

Senator Belhirch zei dat zolang uitbuiting loont, gelijkwaardigheid en asiel uit beeld verdwijnen. We wachten nog op de uitvoering van veel van de aanbevelingen van Roemer. Dit is er een van. De wet geldt nu voor alle bedrijven die mensen uitlenen, ook in sectoren waarin geen misstanden zijn. Kan de minister toezeggen dat de Kamer halfjaarlijks een voortgangsrapportage ontvangt met indicatoren over toelatingen, capaciteit, naleving en regeldruk en met concrete bijstuurmaatregelen als dat nodig is? Toetreding van kleine bedrijven moet niet worden belemmerd door de hoogte van de waarborgsom. Het succes van de wet staat of valt met toezicht.

SGP: Extra regeldruk, extra kosten

Volgens senator Schalk heeft het Adviescollege toetsing regeldruk niet voor niets gewaarschuwd voor structureel extra regeldruk. Wie gaat dat betalen, want extra kosten worden uiteindelijk gewoon doorberekend? Hoe staat het met de proportionaliteit van de wet? Ziet de minister mogelijkheden om maatwerk toe te passen? Is inzichtelijk gemaakt wat de wet betekent voor het midden- en kleinbedrijf? De wet geldt voor hele branche, terwijl de problematiek niet overal plaatsvindt. Gaan toezicht en handhaving met dit wetsvoorstel wel lukken?

50PLUS: Misstanden tegengaan

Senator Van Rooijen zei dat arbeidsmigranten recht hebben op een menswaardige behandeling. Er is een nieuwe set van normen en waarden nodig waar het gaat om de omgang met arbeidsmigranten. Misstanden moeten worden tegengegaan. Van Rooijen heeft zorgen om de uitvoering en de capaciteit van naleving. De invoering van de wet zorgt voor extra regeldruk en lastenverzwaring. De goeden moeten lijden onder de kwaden. Kunnen bonafide uitzendbureaus zo veel mogelijk ontzien worden?

Beantwoording minister Paul van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Demissionair minister Paul zei dat het kabinet kijkt naar wat op dit moment in het beste belang is van de arbeidsmigranten. Intussen doet het kabinet alles om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren. Sinds 2007 is het aantal arbeidsmigranten gestegen van 200.000 naar ongeveer 800.000. Bijna de helft van hen werkt voor een uitzendbureau. Over de regeldruk zei Paul dat het kabinet van plan is om voor de zomer van 2025 500 regels te schrappen. Gezien de hardnekkige problematiek is deze wet echt nodig. Het is niet anders. Ze is wel druk bezig om andere, bestaande regels te schrappen. Het is niet de bedoeling dat ondernemers in de knel komen.