Vliegenthart Scriptieprijs 2025

Vliegenthart Scriptieprijs 2025

Pepijn de Koning wint met zijn masterscriptie de Vliegenthart Scriptieprijs 2025. Hij schreef zijn afstudeerscriptie Beperkte herinneringen, rekbare getuigenissen. De culturele herinnering aan de deportatie van het Apeldoornsche Bosch en het perspectief van de patiënten voor de Research Master Nederlandse literatuur en cultuur.

Het Apeldoornsche Bosch

Het Apeldoornsche Bosch was een Joodse psychiatrische instelling die van 1909 tot 1943 in Apeldoorn gevestigd was en tijdens de nazi-ontruiming in de nacht van 21 op 22 januari 1943 werd ontruimd. Hierbij werden bijna 1200 patiënten en een deel van het personeel naar Auschwitz gedeporteerd en alle patiënten werden vermoord. In zijn scriptie draagt Pepijn bij aan een inclusievere herinnering aan deze tragedie door, ondanks het ontbreken van traditionele schriftelijke getuigenissen, het perspectief van de patiënten te benaderen. Binnen deze slachtoffergroep komen twee geschiedenissen samen: die van de Jodenvervolging en die van discriminerende en eugenetische praktijken tegen mensen met een disability. Pepijn onderzocht de naoorlogse culturele herinnering aan het Apeldoornsche Bosch via literaire werken, tv-films, toneelstukken en tentoonstellingen, en concludeerde dat de nadruk vooral lag op het perspectief van het verplegend personeel. In het indrukwekkende slot van zijn scriptie geeft hij alsnog stem aan de patiënten door middel van een aantal bewaarde objecten, waaronder een tekenboek, een schilderspalet, enkele brieven en een medisch dossier.

Juryoordeel

De jury was zeer onder de indruk van de kwaliteit van alle scripties die dit jaar genomineerd waren in het domein Geesteswetenschappen. De scriptie van Pepijn de Koning stak er op drie punten bovenuit.

Ten eerste door het vernieuwende onderzoek, waarin hij niet alleen zeer zorgvuldig te werk gaat met beschikbare bronnen maar ook toont wat je kunt doen wanneer er geen bronnen beschikbaar zijn. Ten tweede door de uitmuntende schrijfstijl, die helder en zorgvuldig is maar ook de lezer bij de keel grijpt. Maar bovenal door de oprechte en eerlijke manier waarop Pepijn de geleefde ervaringen van de patiënten van het Apeldoornsche Bos naar voren haalt, een groep slachtoffers van de Holocaust die door de kruisende lijnen van disability en ras niet goed past in de standaardverhalen.

Hiermee draagt hij bij aan een constante reflectie op onze herinneringscultuur, een onderwerp van overduidelijk maatschappelijk belang. De jury feliciteert Pepijn van harte met deze zeer overtuigende scriptie.