09/16/2025 | Press release | Distributed by Public on 09/17/2025 03:01
Wellbeing series: Andrea Kis kreeg tijdens haar PhD te maken met een burn-out. Nu streeft ze ernaar de academische wereld te verbeteren door middel van gesprekken, zoals het evenement Responsible Research Conversations op donderdag 18 september.
Als derde generatie promovendus zette de Hongaarse Andrea Kis een familietraditie voort toen ze eind 2019 naar de TU/e kwam voor haar promotieonderzoek. Ze richtte zich op manieren om de academische wereld te verbeteren en de werkdruk vooronderzoekers te verlichten. Na drie jaar maakten Andrea's lichaam en geest duidelijk dat het te veel was: ze belandde in een burn-out die negen maanden zou duren. Eerder dit jaar verdedigde ze haar proefschrift en nu kijkt ze vooruit. Haar nieuwe missie: de cultuur binnen de academische wereld gezonder maken.
"Ik ben in 2019 begonnen met mijn promotie, vlak voor Covid. Ik heb een paar maanden op kantoor gezeten en toen ging alles online", zegt Andrea Kis terugkijkend op de eerste maanden van haar PhD in Eindhoven. De timing kon niet slechter voor Andrea, die nieuw was in Eindhoven.
"Covid maakte het moeilijk om mijn nieuwe stad te verkennen, nieuwe mensen te ontmoeten en de universiteit en haar gemeenschap te leren kennen."
"Ik bedacht verschillende manieren om die sociale interacties na te bootsen, zoals het opzetten van een virtueel kantoor en wekelijkse koffiemomenten voor onze groep en deelnemen aan dagelijkse gesprekken met lableden. Maar, als ik terugkijk op de Covid-lockdowns, was het misschien een voorbode voor wat komen ging."
Andrea heeft iets meer dan vijf jaar gewerkt aan haar proefschrift 'Surviving academia: Studies on the sustainability of science and academic careers'. "Ik heb gewerkt aan het begrijpen en verbeteren van de academische wereld voor iedereen."
Andrea wilde manieren vinden waarop onderzoekers inhoudelijk sterke resultaten kunnen boeken, zonder zichzelf voorbij te lopen.
"De academische wereld leunt zwaar op het 'publish or perish'-principe, en dat leidt vaak tot overbodige of overvloedige publicaties. Het is lastig om op sommige resultaten verder te bouwen, uitkomsten te repliceren of vertrouwen te hebben in sommige bevindingen. Dit model - gecombineerd met de bijbehorende carrièreprikkels en financieringsstructuren - maakt het onderzoeksleven voor veel wetenschappers onhoudbaar en stressvol."
Ik heb gewerkt aan het begrijpen en verbeteren van de academische wereld voor iedereen.
Andrea Kis
Als derde generatie academicus weet Andrea maar al te goed hoeveel werkdruk en stress onderzoekers ervaren. Haar vader en grootmoeder promoveerden respectievelijk in medisch onderzoek en wiskunde. "Ik ben opgegroeid in een omgeving waar universiteiten werden gezien als bolwerken van vrijheid, een bubbel voor open discussies en ideeën."
Toch waren de ervaringen van haar grootmoeder en vader heel verschillend. "Mijn grootmoeder was in de jaren zestig en zeventig academicus in Hongarije. Ze had het gevoel dat ze uit de academische wereld werd gewerkt, en dat ze vrouw was hielp haar niet. Ze kwam op voor wat ze wilde bereiken, en sprak zich uit. Dat was in die dagen not done binnen de Hongaarse academische wereld. "
"Mijn vader daareneten genoot volop van de denkprocessen binnen de wiskunde. Maar hij was niet erg goed in de universitaire politiek. Wiskunde gaf hem vrijheid - hij kon zich terugtrekken in zijn kantoor en zich verliezen in zijn vak. Voor hem was de druk op de universiteit minder dan de druk van de buitenwereld."
Ondanks deze verschillende academische ervaringen, zag Andrea een rode draad: "Ik zag bij beiden dat de academische wereld mentale uitdagingen kan opleveren voor wie niet bereid is het 'spel' mee te spelen binnen de gevestigde normen van universiteiten."
Elk promotietraject is uniek en persoonlijk, maar het trekt vrijwel altijd een zware wissel op lichaam en geest. Voor Andrea begon het te wringen tijdens het derde jaar van haar promotie."Ik was niet slim genoeg om de signalen die mijn geest me gaf te herkennen. Pas toen mijn lichaam me ook signalen begon te geven, merkte ik dat het niet goed ging met me."
Andrea was uitgeput - op een gegeven moment was het zelfs moeilijk om uit haar bed te komen. "Het kostte me een half uur om één mailtje te lezen. Ik haalde altijd voldoening uit de dingen doen die ik leuk vind, maar ik kreeg het gewoon niet meer voor elkaar om ze te doen. Ik kon me zelfs niet meer focussen op een kleine taak. Het voelde alsof er een dikke mist in mijn hoofd hing."
Ik was niet slim genoeg om de signalen die mijn geest me gaf, te herkennen Pas toen mijn lichaam me ook signalen begon te geven, merkte ik dat het niet goed ging met me.
Andrea Kis
Toen Kerstmis 2021 aanbrak, dacht Andrea dat twee weken afstand van haar werk haar de reset zou bieden die ze nodig had.
"Ik dacht dat een vakantie met familie en vrienden alles zou oplossen, maar dat gebeurde niet. Ik had geen energie om van het moment te genieten. En kon ook geen duidelijke oplossing vinden voor wat ik meemaakte", zegt Andrea. "Ik bleef me maar afvragen waarom mijn geest, lichaam en emoties niet wilden doen wat ik wilde dat ze deden."
Omdat er geen duidelijke oplossing in zicht was, besloot Andrea haar begeleiders - Wybo Houkes, Elena Mas Tur, Daniël Lakens en Krist Vaesen - over haar situatie te vertellen. "Ik had een goede relatie met mijn begeleiders en voelde dat ik eerlijk kon vertellen wat er aan de hand was. Ze spraken meteen hun steun uit, wat heel belangrijk voor me was."
Haar leidinggevenden raadden Andrea aan om zich direct ziek te melden en zeiden dat ze niet aan werk moest denken totdat ze zich beter voelde. "Ze lieten de keuze aan mij, maar waren wel duidelijk: dit was volgens hen de beste stap."
"Dat was precies wat ik nodig had. Ze oordeelden niet, praatten me geen schuldgevoel aan, en gaven me het gevoel dat ik me niet hoefde te schamen. Als ze dat wel hadden gedaan, had ik me niet ziek durven melden. Dat zou alles nog erger hebben gemaakt."
Om te herstellen van haar burn-out, zocht Andrea zowel binnen als buiten de universiteit hulp. "Uit mijn promotieonderzoek wist ik welke ondersteuning er voor promovendi beschikbaar is. Ik zocht hulp bij de PhD-psycholoog, de bedrijfsarts en PhD-counsellor Stijn van Puijenbroek. Maar ik wilde meer."
Andrea ontdekte dat de wachtlijst voor een live afspraak bij een psycholoog lang is. Dus besloot ze er online een voor zichzelf te regelen. "Ik vond dat therapie een goede investering was in mijn geestelijke gezondheid."
Negen maanden ziekteverlof brachtveel onzekerheden met zich mee. "Ik wist niet precies wat de gevolgen waren van langdurig ziekteverlof en kreeg daar niet genoeg informatie over. Ook kreeg ik geen duidelijkheid over de mogelijkheid mijn contract te verlengen. Dat gaf mij, en mijn begeleiders, veel extra druk. We worstelden allemaal met een gebrek aan informatie over hoe we met deze situatie moesten omgaan. Dat konden we er niet bij hebben."
Ik vond dat therapie een goede investering was in mijn geestelijke gezondheid.
Andrea Kis
Ondanks alle onzekerheden was een van haar grootste steunpilaren tijdens de burn-out haar dagelijkse begeleider, Elena Mas Tur. "Elke week als ik haar zag, en haar vertelde hoe schuldig ik me voelde over de situatie, wuifde ze dat weg. Ze was er voor me als begeleider én als mens, dat was enorm waardevol voor mij. Na de verdediging van mijn proefschrift zijn we heel goed bevriend geraakt - en dat zijn we nog steeds."
Andrea benadrukt de belangrijke rol van een therapeut in het doorkomen van deze moeilijke periode. "Ik had een heel goede werkrelatie met mijn therapeut. Ik raad iedereen die met mentale gezondheidsuitdagingen worstelt aan om met een professional te praten. De tijd nemen voor je mentale gezondheid en persoonlijke ontwikkeling is cruciaal - het zou onderdeel moeten zijn van elke promotie."
● Werk niet te veel. Als je geen rust neemt, lijdt je werk daaronder. En onthoud: je werk is nergens zonder jou.
● Wees lief voor jezelf. Oefen regelmatig zelfcompassie en zorg voor je lichaam en geest. Maak het onderdeel van je dagelijkse routine.
● Bereid je voor. Een promotie is een veeleisende reis, geen avontuur om in een opwelling aan te beginnen. Lees je goed in, ook over de mentale uitdagingen die erbij horen.
● Laat anderen toe. Deel je worstelingen - en blijdschap -met anderen. Trek je niet terug en verdwijn niet uit het leven van de mensen om je heen.
Foto: Bart van Overbeeke
In februari van dit jaar is Andrea begonnen in een nieuwe rol met een nieuwe missie. "Ik ben nu verantwoordelijk voor het open science-project binnen Erkennen en Waarderen aan onze universiteit. Samen met Julma Braat, HR-beleidsadviseur en mijn mentor in HR-management, schreef ik een subsidieaanvraag voor de Open Science NL call. Met meer dan twintig jaar ervaring weet Julma alles over academische carrières. Ze is een inspirerende leider, met een duidelijke visie."
Andrea beschouwt haar rol ook als uniek. "We schreven een subsidie-aanvraag speciaal voor ons doel en creëerden een rol voor mij. Ik doe nog steeds onderzoek zoals ik deed tijdens mijn promotieonderzoek, en ik werk samen met mijn begeleiders - nu gewaardeerde collega's en mentoren. Maar mijn focus ligt minder op het publiceren van artikelen in de academische zin. In plaats daarvan gebruik ik mijn sociaalwetenschappelijke vaardigheden, psychologische achtergrond en beleidskennis om praktische veranderingen te realiseren aan onze universiteit. Ik vind deze rol uitdagend, maar zeer de moeite waard."
Ik kan dingen beter maken voor mensen.
Andrea Kis
Waar haar PhD-project Andrea de kans gaf om de academische wereld op een theoretische wijze te verkennen, biedt haar nieuwe rol haar de mogelijkheid om tastbare, praktische resultaten te behalen.
"Ik kan dingen verbeteren. Ik ben elke dag met mensen bezig, praat met ze, leer over hun perspectieven en de sociale normen aan onze universiteit. Ik kijk hoe we verantwoordelijkere onderzoeksomgevingen kunnen faciliteren. Dat doe ik door te kijken naar hoe onderzoekers worden beoordeeld, hoe ze worden aangenomen en hoe carrières een vlucht nemen
Om haar inspanningen op het gebied van verantwoord onderzoek uit te breiden, organiseren Andrea en haar collega's - Lisa Odebolo, Kristina Korshunova en Julma Braat - het evenement 'Responsible Research Conversations', dat plaatsvindt op 18 september.
"We willen TU/e'ers die hier al over nadenken samenbrengen met collega's die nog niet betrokken zijn hierbij, maar er wel interesse in hebben", zegt Andrea.
"Als we het over beleid hebben, weten onderzoekers vaak niet precies wat dat betekent of hoe het hen raakt. Er is niet echt een gesprek, en feedback ontbreekt vaak - wat natuurlijk ook lastig is voor onze beleidsmakers. Open dialoog is cruciaal, en dat willen we met dit evenement bereiken."
Het evenement omvat presentaties, posters, workshops en een paneldiscussie met rector Silvia Lenaerts. "We bespreken hoe de TU/e de academische cultuur van de toekomst wil vormgeven, en wat dat ook kan betekenen voor stappen buiten de academische wereld. Het gaat om het bevorderen van een gezonde academische cultuur, wat een groot deel van mijn doctoraat was."
"We willen dat zoveel mogelijk mensen meepraten over wetenschappelijke integriteit, open science en sociale veiligheid. In onze voorbereiding hebben we verhelderende gesprekken gevoerd met de rector en we zijn verheugd dat zij onze drang naar verandering in academische culturen steunt."
Foto: Bart van Overbeeke
Verandering is een rode draad in Andrea's leven, en de afgelopen jaren misschien wel meer dan ooit. "Ik verhuisde naar een ander land, ik begon aan een PhD, kreeg een burn-out, leerde veel over mezelf geleerd en ik begon aaneen nieuwe rol buiten de traditionele academische wereld."
Verandering raakte ook Andrea's privéleven. Ze ging door een scheiding vlak voor het afronden van haar promotie en onderging een operatie vanwege kanker kort nadat ze aan haar nieuwe functie begon.
"Toen een goede vriend me - met schaamte en schuldgevoel- vertelde over mentale gezondheidsproblemen, maakte me dat verdrietig. Het bracht me terug naar de gevoelens die ik had tijdens mijn burn-out. Ik besefte hoe waardevol het was om dat te zien als onderdeel van mijn persoonlijke en professionele ontwikkeling."
"Ik denk niet dat ik de veerkracht had gehad om al die uitdagingen aan te gaan zonder de mensen die achter me stonden. En zonder de maanden tijd die ik heb gekregen om over mezelf te leren."
"Ik hoop dat het delen van mijn verhaal anderen kan helpen om te laten zien dat het normaal is dat je worstelt. En dat het in moeilijke tijden belangrijk is om vriendelijk te zijn, voor elkaar en voor jezelf. Deze ervaringen te normaliseren, en laten zien dat het in moeilijke tijden belangrijk is om vriendelijk te zijn, zowel voor elkaar als voor jezelf."
We hebben meer mensen nodig die effectieve verandering willen hebben, en ik wil deel uitmaken van de verandering.
Andrea Kis
In haar huidige rol binnen het project Recognising and Rewarding Open Science streeft Andrea naar verandering van de academische cultuur. "We moeten de rol van universiteiten opnieuw vormgeven - onze positie als bewakers van het vrije denken terugwinnen, de individuele veerkracht versterken door institutionele zorg, en verantwoordelijkheid en vriendelijkheid bevorderen. We hebben meer mensen nodig die verandering willen brengen, en ik wil deel uitmaken van die verandering."
Nu haar rol later dit jaar afloopt, hoopt Kis opnieuw de kans te krijgen om verandering te stimuleren - verandering ten goede van onze academische cultuur. "Ik wil iets zien veranderen in mijn leven."
Bij de TU/e doen mensen er toe. Met onze vier kernwaarden Curious, Open, Respectful and Responsible zijn we een community waar we een persoonlijke, gastvrije en levendige omgeving creëren die individuen en groepen in staat stelt professioneel en persoonlijk te groeien. Welzijn is een belangrijk onderdeel hiervan en daarom een van de belangrijkste strategische prioriteiten van de TU/e. Het welzijn van onze studenten en medewerkers hangt niet alleen samen met hun sociale omgeving en het gevoel onderdeel te zijn van onze community, maar helpt ze ook om te kunnen functioneren en te presteren op andere gebieden, zoals studie en werk.
Wellbeing valt in onze Strategie 2030 onder het thema Resilience.
Foto: Bart van Overbeeke