Uniek onderzoek: steun voor overstap duurzame warmte

Steun duurzame warmte

Er is steun voor duurzame warmte. Van de deelnemers vindt 61% overstappen van aardgas naar duurzame warmte een (heel) goed idee tegenover 17% die dit een (heel) slecht idee vindt.

Transparantie en beperkte winst

Het onderzoek laat zien dat Nederlanders rond de betaalbaarheid van duurzame warmte het belangrijk vinden dat energiebedrijven zo weinig mogelijk winst maken en transparant zijn over de opbrengsten en kosten. Zij lijken dit zelfs een basisprincipe te vinden in te voeren beleid rond de warmtetransitie.

CO₂-besparing en wooncomfort

Hoewel inwoners bij voorkeur niet meer betalen voor duurzame warmte dan voor aardgas, geven zij in meerderheid aan dat de overheid toch een aanpak zou moeten kiezen die burgers meer kost - mits het helpt om CO₂ te besparen en het wonen comfortabeler maakt. De steun voor een dergelijke aanpak kan zelfs oplopen tot 80% of meer van de Nederlanders als ook de kosten van duurzame warmte gelijk zijn aan of lager liggen dan die van aardgas.

Klimaatzorgen

Van de deelnemers blijkt 80% zich zorgen te maken over het klimaat. Deze groep deelnemers vindt vaker dat de overheid mag bepalen hoe een wijk overstapt op duurzame warmte en heeft daarbij een lichte voorkeur voor een energiebedrijf in publieke handen. Van de respondenten geeft 18% aan geen zorgen te hebben over het klimaat. Deze groep hecht meer waarde aan de vrijheid om zelf te bepalen hoe over te stappen op duurzame warmte en wil daar bovendien ruim de tijd voor krijgen.

Betaalbare warmte is meer dan een rekensom

Volgens Herman Exalto, projectdirecteur Nationale Deelneming Warmte bij EBN, biedt het onderzoek waardevolle inzichten om lokaal het gesprek aan te gaan over de overstap naar duurzame warmte: "De warmtetransitie is een maatschappelijke verandering met grote sociale impact. Dat vraagt om gedegen beleid op basis van de juiste cijfers en inzichten. Daarom is in dit onderzoek aan mensen gevraagd welk gemeentelijk beleid zij aan de overheid zouden adviseren. De resultaten bevestigen wat we in de praktijk vaker horen: betaalbare warmte draait niet alleen om geld, maar ook om comfort en vertrouwen. Een belangrijk signaal, want als we willen dat mensen meebewegen, moeten we eerst begrijpen wat zij van hun overheid verlangen."

* Het onderzoek geeft inzicht in hoe inwoners als burger denken over lange termijnbeleid. Deelnemers is ook expliciet gevraagd om vanuit dat perspectief te reageren, en niet vanuit het perspectief van consument/eindgebruiker. Het is goed mogelijk dat zij als consument (vanuit een kortetermijnperspectief) voor de eigen portemonnee andere keuzes maken.

Onderzoeksverantwoording

Het onderzoek is uitgevoerd door Populytics en MSG Sustainable Strategies in opdracht van zeventien gemeenten in samenwerking met EBN (Energie Beheer Nederland). In totaal namen 14.657 inwoners uit zestien gemeenten deel. De uitkomsten van de zeventiende gemeente waren niet op tijd beschikbaar voor verwerking in het landelijke rapport. De gemeenten hebben zelf hun inwoners per brief uitgenodigd om mee te doen.

Het landelijke onderzoeksrapport en een deel van de gemeentelijke rapporten kunnen worden gedownload via de EBN Kennisbank.

Door het grote aantal deelnemers kunnen op basis van de data representatieve uitspraken gedaan worden over waar burgers prioriteiten leggen voor gemeentelijk beleid rond de overstap op duurzame warmte en de kenmerken daarvan. Door voor het eerst twee innovatieve onderzoeksmethoden in te zetten en te combineren, de Participatieve Waarde Evaluatie en het Discrete Keuze-Experiment, biedt het landelijke rapport diepgaand inzicht in hoe burgers betaalbaarheid van duurzame warmte beoordelen en welke afwegingen zij maken. Naast het landelijke rapport is voor elk van de zeventien gemeenten een rapport met de gemeentelijke resultaten opgesteld.

Burger-consument paradox

Deelnemers aan het onderzoek kregen de vraag om als burger mee te denken over beleid rond de warmtetransitie. De resultaten geven beleidsmakers waardevolle inzichten in wat inwoners belangrijk vinden en welke aanpakken op lokaal niveau kansrijk zijn. Tegelijkertijd weten we uit ander onderzoek dat mensen als consument soms andere keuzes maken dan als burger. Dit verschil in perspectief staat bekend als de 'burger-consumentparadox': wat mensen maatschappelijk wenselijk vinden, komt niet altijd overeen met wat ze persoonlijk accepteren of doen.