Nautische jaarcijfers 2024: Havenmeester zet in op snelheidsbeperkingen rondom de Erasmusbrug in Rotterdam

Leestijd: 6 minuten

In 2024 daalde het aantal bezoekende zeeschepen in de Rotterdamse haven licht; van 27.886 naar 27.617 bezoeken. Het aantal bezoekende binnenvaartschepen nam echter toe; van 89.183 naar 91.356.

Het aantal aanvaringen daalde van 157 naar 148. 145 daarvan waren lichte ongevallen. Er waren echter drie ernstigere ongevallen, waarbij in totaal twee personen zijn omgekomen. Eén persoon overleed na een val die werd veroorzaakt door een losgeschoten tros. Het andere slachtoffer overleed doordat een steiger instortte na een aanvaring. De Nautische Safety Index - de index die de mate van veiligheid aangeeft - daalde door de drie ernstigere ongevallen van 7,5 naar 6,1.

(Rijks)havenmeester René de Vries kijkt daarom met gemengde gevoelens terug op een over het algemeen veilig jaar. "De drie ernstigere ongevallen en incidenten met passagiers- en recreatievaart blijven om onze aandacht vragen", zegt De Vries. De Havenmeester is verantwoordelijk voor een veilige en vlotte afwikkeling van de scheepvaart in de haven van Rotterdam.

Maximumsnelheidszone rondom de Erasmusbrug

De aanvaring tussen een Watertaxi en een Waterbus in november 2024 liet opnieuw de noodzaak zien van verscherpte veiligheidsmaatregelen op de Nieuwe Maas in het gebied rondom de Erasmusbrug. "Het gebied rondom de Erasmusbrug is een van de drukste punten op de Nieuwe Maas", zegt René de Vries.

"Al langere tijd pleiten we voor concrete, extra maatregelen om het vaargedrag in de recreatie- en passagiersvaart te beïnvloeden. Eén van die maatregelen is een maximum snelheid van 20 kilometer per uur voor alle vaartuigen rondom de Erasmusbrug. Onlangs hebben we dat met verschillende betrokken partijen besproken, waaronder de Onderzoeksraad voor Veiligheid."

Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zal deze door de Havenmeester voorgestelde maatregel opnemen in wetgeving. Naar verwachting zal deze snelheidsbeperking in de loop van 2025 ingaan. Andere maatregelen die de Havenmeester heeft voorgesteld, zijn een zone rondom de Erasmusbrug met een verbod op kruisend verkeer, stuurboordwal-verplichting en het promoten van slow lanes voor met name recreatievaart. Hierover lopen nog gesprekken met betrokken partijen.

Verder verkleinen van risico aanvaringen tussen binnenvaartschepen en bruggen

Twee keer kwam in 2024 een binnenvaartschip in aanvaring met de Willemsbrug. Bij beide ongevallen ging het om een inschattingsfout van de schipper. Ondanks dat deze incidenten worden gezien als lichte ongevallen, vanwege de geringe schade en geen letsel, is de aandacht vanuit het publiek voor een dergelijke botsing wél groot. Met name omdat het in een drukbevolkt stadsgebied plaatsvindt. Aanvaringen met bruggen zijn niet zonder risico omdat langdurige stremming en schade voor mens, milieu en infrastructuur ernstig kunnen zijn. Tot op heden viel de schade erg mee, maar het risico bestaat natuurlijk wel.

Havenmeester René de Vries: "Als we kijken naar de daadwerkelijke incidenten, dan zien we dat het probleem niet zit in de informatie die al dan niet correct zou zijn maar dat het probleem elders ligt. De beschikbare informatie klopt en was niet het probleem. Dat roept de vraag op of schippers meer hulp nodig hebben en of de schippers zelf ook extra maatregelen kunnen nemen."

De Havenmeester van Rotterdam is niet de beheerder van de bruggen, maar kan wel degelijk een rol spelen om schippers bewust te maken van mogelijke risico's. De Havenmeester kan via de verkeersbegeleiding proactief de scheepsvaart vragen of men zich bewust is van de eigen hoogte en die van de brug.

De Vries: "Een vergissing die soms wel wordt gemaakt, is dat de Willemsbrug en Erasmusbrug gelijke hoogte zouden hebben, maar dat is niet zo. Dat soort zaken kan de verkeersbegeleiding van de Divisie Havenmeester delen. Zo kunnen we bijdragen aan de bewustwording onder schippers."

Ook in publicaties en op voorlichtingsdagen kunnen we samen met de binnenvaartbranche werken aan bewustwording. De Koninklijke Binnenvaart Nederland, Platform Zero Incidents en de Havenmeester werken goed samen en hebben hetzelfde doel: het verkleinen van risico's bij bruggen.

De techniek zou ons ook kunnen helpen. Mogelijk kunnen we een waarschuwingssysteem ontwikkelen op basis van laser of lidar (3D-radar). De Havenmeester wil graag in gesprek met de branche en Rijkswaterstaat over dergelijke aanvullende maatregelen.

Weerbaarheid van de Rotterdamse haven van steeds groter belang door geopolitieke dreiging

De Divisie Havenmeester is verantwoordelijk voor de continuïteit en weerbaarheid van het proces van scheepvaartafwikkeling en is de autoriteit voor havenbeveiliging in Rotterdam. Uitval of verstoring van dit proces kan maatschappelijke ontwrichting tot gevolg hebben. Daarom werkt de Havenmeester continu aan het verbeteren van de fysieke weerbaarheid van het havenindustrieel complex.

"Deze taak wordt steeds uitdagender als gevolg van een wereld die in toenemende mate onvoorspelbaar is. Om de schokeffecten van de geopolitieke instabiliteit op het havengebied te dempen en waar mogelijk te voorkomen, werken we nauw samen met verschillende partners", benadrukt René de Vries. "Denk daarbij aan nautische dienstverleners, de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, Defensie de NCTV en het bedrijfsleven. Elkaar goed kennen en elkaar weten te vinden is essentieel."

Digitale weerbaarheid met FERM

De Vries blijft zich daarnaast sterk maken voor de digitale weerbaarheid van de Rotterdamse haven. Digitale aanvallen vormen een groeiend risico voor de nautische en logistieke processen in Nederlandse zeehavens. Cyberincidenten hebben impact op de hele logistieke keten door de nauwe onderlinge verbondenheid van de verschillende partijen. "Cybersecurity is van eminent belang voor de continuïteit en veiligheid van onze haven. Ik ben daarom blij dat Stichting FERM, die al actief was voor de havens van Rotterdam en Moerdijk, in 2024 is omgevormd is tot een landelijk cybersecurity platform voor de Nederlandse zeehavens die in de Branche Organisatie Zeehavens (BOZ) verenigd zijn."

FERM is in 2021 opgericht met als doel het stimuleren van samenwerking tussen bedrijven in de Rotterdamse haven om het bewustzijn bij bedrijven over cyberrisico's te verhogen en de best digitaal beveiligde haven van de wereld te worden. Om beter bestand te zijn tegen cyberincidenten gaan de havenbeheerders die vallen onder de BOZ (Groningen Seaports, North Sea Port, Port of Rotterdam, Port of Moerdijk en Port of Amsterdam) samen met bedrijven in hun gebied het havenecosysteem digitaal weerbaarder maken. Ook binnen de eigen organisatie legt De Vries een grotere nadruk op aandacht voor cybersecurity. Zo schroeft de Havenmeester het aantal cyberoefeningen fors op.

Rol van de Havenmeester bij weren van gesanctioneerde lading

Ook werkte de Havenmeester in 2024 intensief samen met andere partijen om gesanctioneerde lading uit Rusland te blijven weren uit onze haven. Onder het voorzitterschap van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vindt er een tweewekelijks overleg plaats, samen met Havenbedrijf Rotterdam, Rijkswaterstaat, de Douane, de Kustwacht en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Daarin worden gezamenlijk casussen en knelpunten besproken.

De Divisie Havenmeester heeft een regiefunctie in het coördineren van de diverse partijen en nautische dienstverleners, die betrokken zijn bij het veilig afmeren van schepen op de daarvoor geplande ligplaatsen in de haven. Door de Kustwacht en Douane wordt de Havenmeester geïnformeerd over schepen die aangemerkt zijn als sanctieschip. Schepen onder Russische vlag zijn altijd sanctieschepen. Schepen onder niet-Russische vlag met een voorgaande haven in Rusland, zijn sanctieschepen als zij Russische lading vervoeren, die niet onder de uitzonderingsbepalingen valt (zoals LNG).

Wanneer nog niet duidelijk is of het schip gesanctioneerde lading heeft of niet, zal de Havenmeester het schip buiten de Rotterdamse haven houden totdat door de Douane beoordeeld is of deze lading onder de sanctiemaatregelen valt of niet. Op basis van dit advies zal het schip dan alsnog toestemming kunnen krijgen om de haven binnen te komen. Hierbij houdt de Divisie Havenmeester zich aan de sanctiemaatregelen en de beoordeling van de Douane en Kustwacht.

Public link

Please use the above public link if you want to share this noodl on another website.