09/24/2025 | Press release | Archived content
24.09.2025
24 września 2025 r. w Oudtshoorn (RPA) odsłonięto pomnik upamiętniający polskich uchodźców z okresu II wojny światowej, w tym grupę dzieci, które w Południowej Afryce znalazły bezpieczny azyl. W uroczystościach wzięli udział dr Henryka Mościcka-Dendys, podsekretarz stanu w MSZ, ambasador Jacek Chodorowicz oraz dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.
W Oudtshoorn, gdzie w 1943 r. schronienie znalazło 500 polskich dzieci i ich opiekunów ewakuowanych z Syberii, odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika poświęconego ich pamięci. W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele miejscowych władz, duchowieństwa oraz południowoafrykańskiej Polonii.
Wiceszefowa polskiej dyplomacji Henryka Mościcka-Dendys spotkała się z ostatnimi żyjącymi świadkami tych wydarzeń oraz potomkami uchodźców, którzy od pokoleń pielęgnują polskie tradycje i pamięć o dramatycznych losach swoich rodzin. Wiceminister odwiedziła też lokalny cmentarz, na którym miejsce ostatniego spoczynku znaleźli ci, dla których Południowa Afryka stała się ostatnim przystankiem wojennej tułaczki.
Podsekretarz stanu w polskim MSZ przekazała wyrazy wdzięczności dla Instytutu Pamięci Narodowej na ręce dr Mateusza Szpytmy, wiceprezesa IPN, za finansowe wsparcie, dzięki któremu pomnik mógł powstać, a także Stefana Szewczuka, lidera stowarzyszenia Oudtshoorniacy za determinację w doprowadzeniu projektu do szczęśliwego finału.
- Spotykamy się dziś w Oudtshoorn, żeby pamięć o Sybirakach, którzy w 1943 r. znaleźli tutaj bezpieczną przystań, nie odeszła w zapomnienie. To nie tylko historia tragicznych polskich losów w okresie II wojny światowej, ale też historia nadziei i budowania mostów, między RPA a Polską przez tych wszystkich, którzy spotkali się tu z niezwykłą życzliwością i Afrykę wybrali na swój dom. Wielokrotnie dziś mówiliście mi Państwo, że nie trzeba mówić po polsku, żeby czuć się Polakiem. I w tym szczególnym miejscu czujemy, jak bardzo prawdziwe jest to zdanie - powiedziała wiceminister Henryka Mościcka-Dendys.
W trakcie wizyty w C.P. Nel Museum w Oudtshoorn, które ma w zbiorach polską kolekcję, dokumentującą historię Sybiraków w południowej Afryce, zainaugurowano Szlak Dziedzictwa Polskiego, obejmujący kilkanaście miejsc związanych z polskimi uchodźcami, m.in. katedrę w Oudtshoorn czy wyjątkowy wiszący most.
Podczas wizyty w RPA wiceminister Henryka Mościcka-Dendys spotkała się też z Polonią w Kapsztadzie, m.in. z członkami działającego nieprzerwanie od 76 lat Stowarzyszenia Polskiego w Cape Town oraz powstającego Polskiego Klubu Sukcesu.