Discours pour la Fête du Roi.

*** Ce discours a été prononcé à Bruxelles le 15 novembre 2025 à l'occasion de la Fête du Roi. Seule la parole prononcée fait foi.***

Koninklijke Hoogheden, Excellenties, Voorzitters,

Geachte dames en heren,

Altesses Royales, Excellences, Présidents,

Mesdames, Messieurs,

Königliche Hoheiten, Exzellenzen, Präsidenten,

Sehr geehrte Damen und Herren,

*

"The times they are a-changing," chantait Bob Dylan, lauréat du prix Nobel, il y a soixante ans.

Depuis, cette chanson n'a rien perdu de sa pertinence et évoque une réalité que chaque génération partage. Les temps changent en permanence.

Mais ils ne changent pas toujours aussi vite. "Il y a des décennies où rien ne se passe, et des semaines où des décennies se passent," aurait dit Vladimir Lénine.

Aujourd'hui, nous sommes pris dans une tempête qui transforme notre monde à un rythme effréné.

Une guerre atroce fait rage sur notre propre continent.

Le marché mondial est miné par le protectionnisme et la concurrence déloyale.

Les valeurs fondamentales du droit international et du commerce libre et équitable sont mises à mal.

L'Europe peine à trouver des réponses pour relever les grands défis qui en découlent.

Notre continent a trop longtemps cru vivre dans un "paradis post-historique de paix et de prospérité relative," comme l'a décrit le chroniqueur américain Robert Kagan.

Après la guerre froide, la pax perpetua est devenue notre objectif. Les règles du droit international et le multilatéralisme en étaient les moyens.

Un mélange dangereux d'arrogance morale et de naïveté nous a fait croire que c'était non seulement la bonne voie, mais aussi la seule voie. Une voie que tous les pays finiraient par emprunter.

Mais le fait que l'Europe se présente comme un modèle rayonnant ne s'est pas révélé suffisant pour y parvenir.

Plus encore, malgré son esprit éclairé, l'Europe est restée aveugle aux développements menaçants ailleurs dans le monde.

*

Mesdames, Messieurs,

Il y a près de quatre ans, le régime despotique de Moscou a lancé sa guerre non provoquée et injustifiée contre l'État souverain ukrainien.

Nous avons dû admettre, impuissants, que nous étions incapables d'apporter par nos propres moyens une aide suffisante à un peuple frère pour défendre ses valeurs démocratiques et ses libertés.

Entre-temps, la pensée mercantiliste s'est insinuée dans l'esprit de notre plus important allié.

La coopération multilatérale et les valeurs communes sont purement et simplement abandonnées au profit d'un transactionnalisme fondé sur une logique implacable du jeu à somme nulle.

"Quid pro quo."

Voor wat hoort wat. Dies für das. Donnant-donnant.

C'est un adage auquel de nombreux Européens - et certainement les diplomates européens - ne sont plus habitués. Et qui les laisse donc sans voix.

À l'autre bout du monde, des géants étatiques renforcent leur emprise sur l'économie mondiale. Avec une philosophie similaire de "beggar thy neighbour", ils perturbent la compétitivité de nos entreprises et menacent notre prospérité.

Si nous ne réagissons pas, l'Europe deviendra de plus en plus une dépendance d'autres grandes puissances.

Nous avons donc besoin d'un nouvel élan diplomatique.

Nous avons besoin d'une vision diplomatique qui parle le langage du pouvoir.

Si l'Europe veut rester la gardienne de la paix, de la stabilité, du droit international et des valeurs démocratiques, elle doit aussi oser utiliser son pouvoir.

Mais pour ce faire, elle doit d'abord renforcer le socle de ce pouvoir. Ce socle, c'est notre prospérité. Et celle-ci présente de graves fissures.

Notre économie peine à croître. Notre industrie est en grave difficulté.

L'Europe a été le berceau de la révolution industrielle, mais elle est à la traîne dans la révolution numérique.

Le rapport Draghi de l'année dernière l'a constaté sans pitié.

Aux États-Unis, le capital-risque disponible est trois fois plus important. Il n'est donc pas étonnant que deux start-ups européennes sur trois traversent l'Atlantique dès qu'elles connaissent un succès croissant.

L'Europe ne compte donc presque pas de géants technologiques. Au cours des cinquante dernières années, notre continent n'a donné naissance à aucune nouvelle entreprise dont la valeur marchande dépasse les 100 milliards d'euros.

Plusieurs entreprises américaines ont quant à elles une valeur marchande supérieure à 1 000 milliards d'euros.

*

Vor drei Wochen hat ein Technologieriese zum ersten Mal in der Geschichte die Schwelle von 5 Billionen US Dollar überschritten.

Neben diesem Mangel an Investitionsraum sieht sich Europa auch internen Handelshemmnissen ausgesetzt, wie der Internationale Währungsfonds zu Beginn des Jahres betonte.

Das Ergebnis ist, dass unser Wohlstandsmotor auf Sparflamme läuft.

*

Dames en heren

Het goede nieuws is dat de oplossingen binnen handbereik liggen. We hebben ze zelfs helemaal in eigen handen.

De diepere eenmaking van onze interne markt en de verwezenlijking van een echte spaar- en investeringsunie kunnen onze economie weerbaarder maken en onze bedrijven financiële zuurstof geven.

Dat versterkt ons concurrentievermogen, vergroot onze arbeidsmarkt, verhoogt onze productiviteit en stimuleert onze innovatie.

De groei die daaruit voortvloeit, is niet alleen economisch.

Ze brengt meer welvaart en het welzijn voor onze burgers. Maar ze geeft Europa ook de macht en de invloed om meer gewicht in de schaal te werpen. Gewicht om zich uit de pletwals van andere grootmachten te wurmen.

Europa kan zich daardoor opnieuw als een betrouwbare partner voorstellen - een baken van stabiliteit en respect waar de rest van de wereld naar kan opkijken. Een partner waarnaar vele andere landen trouwens naarstig op zoek zijn - in Zuid-Amerika, Afrika en Azië.

Een welvarend Europa kan dus met vernieuwd vertrouwen de taal van de macht spreken.

Een welvarend Europa kan haar macht aanwenden om de wereld te verbeteren.

*

De Europese lidstaten, de Raad en ook de Commissie zijn steeds meer van deze logica doordrongen.

De voorbije jaren zijn er ook zeker stappen in de goede richting gezet. Zowel op vlak van defensie als economische weerbaarheid.

De Europese Unie is echter een marathonloper en geen sprinter. Een jaar na het ontluisterende Draghi-rapport zijn naar schatting slechts één op tien aanbevelingen ervan uitgevoerd.

De vraag is dan hoe we sneller resultaten kunnen bereiken.

Mario Draghi sprak onlangs over "pragmatisch federalisme", waarbij lidstaten nauwer zouden kunnen samenwerken.

Ik ben het eens met die ambitie. Maar ik denk dat zijn woordkeuze ietwat ongelukkig is. Spreken over "federalisme" in een Europese context leidt tot nodeloze en verkrampte discussies over politieke kaders.

Om het debat niet te verlammen in een politieke reflex, verkies ik een begrip dat de lading volgens mij beter dekt: functionele integratie.

Dat begrip is niet ideologisch van aard, maar praktisch gericht op wat haalbaar is. Politiek is niet voor niets de kunst van het mogelijke.

Het doorbreken van de politieke logica en het volgen van een economische agenda, leidt tot functionele integratie waarbij lidstaten de keuze kunnen maken om samen sneller werk te maken van de vastgelegde ambitie om onze concurrentiekracht te versterken.

Functionele integratie zal leiden tot een Weerbare Unie, een "Agile Union".

Geen Europa op twee snelheden, maar een Europese Unie die flexibel en dynamisch kan inspelen op de noden, uitdagingen en opportuniteiten waar lidstaten mee geconfronteerd worden.

*

En België weet wat samenwerken is.

België heeft historische en natuurlijke bondgenoten om economische relaties mee uit te diepen.

Samen met Nederland en Luxemburg nam dit land het voortouw voor de Europese Unie en het Verdrag van Schengen.

Dat was een overwinning in de geest van een bekende spreuk uit de tijd van keizer Karel: "Concordia res parvae crescunt." Door eendracht groeien kleine zaken. Het was de leuze van de Nederlandse republiek en ze inspireerde ook het jonge België.

Die geest kunnen we vandaag nieuw leven inblazen.

Het is vanzelfsprekend om binnen de Benelux Unie te streven naar diepere economische integratie. Artikel 350 van het Werkingsverdrag geeft ons alle ruimte om de doelstellingen van de Benelux Unie te bereiken.

Een ambitie waarvan ik hoop dat ook de volgende Nederlandse regering ze koestert.

Het moge echter duidelijk zijn dat België elke kans moet grijpen om groei te bevorderen en daarvoor de banden moet aanhalen met alle lidstaten met gemeenschappelijke economische en strategische belangen.

Ik ben dan ook bijzonder verheugd dat ik recent, samen met mijn Duitse collega Friedrich Merz en gesteund door Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen, een groep EU-landen heb kunnen samenbrengen in een groep die zal opkomen voor de competitiviteit van onze industrie.

De eerste zaden zijn gezaaid, en ik verwacht de eerste kiemen ervan tijdens een extra Europese Raad over industrie in het kasteel van Alden-Biesen op 12 februari.

*

Dames en heren

Als Europa met herwonnen begeestering in de wereld wil staan, als een begeerlijke doch zelfbewuste partner, dan moet België voor andere Europese landen ook een voorbeeld van vertrouwen en verantwoordelijkheid zijn.

Grondige socio-economische en ingrijpende budgettaire hervormingen zijn daarvoor onontbeerlijk.

Enkel door onze overtuiging te verzoenen met ons geweten kunnen we ons volledig bewust zijn van de plichten die we hebben ten aanzien van alle burgers van dit land, wier welvaren en welzijn door ons vooropgesteld moeten worden.

Als eerste minister zal ik deze belangen ootmoedig en vastberaden blijven verdedigen.

In deze woelige geopolitieke en economische tijden wil ik besluiten met de verzen van Bob Dylan:

Come senators, congressmen

Please heed the call

Don't stand in the doorway

Don't block up the hall

For he that gets hurt

Will be he who has stalled

There's a battle outside and it is ragin'

It'll soon shake your windows and rattle your walls

For the times they are a-changin'

*

Ik dank u.

Je vous remercie.

Ich danke Ihnen.